poniedziałek, 10 grudnia 2012


Świadczy to o wielkiej, nieograniczonej miłości matki do dziecka.  Następnie Matka Boska zwraca Archanioła Gabriela, z goryczą i bólem przypominając moment zwiastowania. Ma do niego żal, że choć tamtej nocy obiecał jej szczęście, została na nią zesłana fala bólu, jakiej nie zdoła unieść żadna przyziemna istota, będąca matką.   W ostatniej strofie, kieruje swoje słowa do matek. Prosi by te modliły się do Boga o zaoszczędzenie im cierpienia, jakiego doświadczyć musiała Bogurodzica. Wiersz jest przykładem średniowiecznego humanizmu – Maryja została ukazana tutaj bardziej, jako matka opłakująca śmierć dziecka, niż jako istota boska. Rozpacz kobiety ma całkowicie ludzki wymiar.
‘’ Bogurodzica ‘’ pochodzi z XIII w. Jej autor jest anonimowy, początkowo uważano, że jest nim św. Jan, jednak ten nie znał języka polskiego. Pierwsza strofa utworu wpisuje się w nurt liryki maryjnej. Rozpoczyna ją rozbudowana, wypełniająca aż dwa wersy apostrofa do Matki Boskiej. Podmiotem lirycznym są tutaj wierni wypowiadający się w pierwszej osobie liczby mnogiej, którzy proszą o wstawiennictwo Matki Boskiej do Boga. Wierni proszą, aby ich prośby zostały wysłuchane. Zwrotka kończy się słowami „Kirielejson” – Zmiłuj się Panie. Drugą zwrotkę rozpoczyna uroczysty apel ludzi do Jezusa o wysłuchanie ich modlitw, o to by mogli go usłyszeć. Na samym końcu kierują błagania, dotyczące umożliwienie im pobożnego, ale i dostatniego życia na Ziemi i aby po śmierci ich stopy stanęły u bram nieba. Dzięki swoim względom u Syna, gwarantuje bezpośredni kontakt z nim.  Jest to utwór zawierający archaizmy. Zawarty jest w niej  cały światopogląd średniowiecznego człowieka, kierowany przez naczelny nad wszystkim teocentryzm. Ponadto w modlitwie nie ma prośby o dobra ziemskie, ponieważ jedyną godną postawą była asceza. Jedyne czego w średniowieczu pragnięto, to życie w raju.


Najbardziej istotną różnicą pomiędzy tekstami lirycznymi jest układ odnoszący się do podmiotu i adresatów tekstu. W Bogurodzicy podmiotem lirycznym są ludzie, adresatem w pierwszej zwrotce jest Matka Boża, ludzie zwracają się do niej, aby przekazała prośby swemu synowi Chrystusowi. . Druga strofa to zwrot do Jana Chrzciciela o wstawiennictwo u Syna Bożego, aby wysłuchał modlitw i spełnił ich oczekiwania, które tyczą się szczęśliwego życia na ziemi, a po śmierci pobytu w raju. Całość utworu ma formę modlitwy. W utworze występuje motyw : Dessis – przedstawiający pośrednictwo między Matką Boską, Janem Chrzcicielem, Bogiem a ludźmi. „Bogurodzica” przedstawia Maryję jako istotę poważną, dostojną bo jest Matką Boga . Jest opiekuńcza, życzliwa i oddana wszystkim ludziom.  Zostaje nazwana Bogurodzicą, czyli matką Boga oraz dziewicą, czyli kobietę, która niepokalanie poczęła dziecię. Doskonała i ujęta w strefie sacrum, jest wysławiana przez Boga jest. Pośredniczy ona wszystkich sprawach między Bogiem a wiernymi,  łączyła ona niebo i ziemie w szczególny sposób. Maryja zaprezentowana jest jako postać pełna świętości. Między nią a ludźmi istnieje niewątpliwie duża przepaść w przeciwieństwie do wizerunku Maryi w ‘’ Lamencie Świętokrzyskim ‘’. Gdzie ukazana jest jako przyziemna kobieta, opłakująca śmierć swojego syna. Przypisane są jej cechy, ludzi stąpających po strefie profanum, czyli tej ziemskiej. Plankt ukazuje ją namacalną osobę, zwracając uwagę na swoje  cierpienie. Kobieta, poszukuje kontaktu z ludźmi, chce podzielić się z nimi swoimi przeżyciami. Maryja, ukazana jest jako zwykła(KOBIETA), narzekająca na swój los, co jest kolejną z cech przypisywanych ludzkiej moralności. Czuje się oszukana i zdradzona a przez to obwinia samą siebie. W Bogurodzicy, to ludzie zwracają się z błaganiami do Niewiasty, w tym utworze to ona poszukuje ludzkich dłoni, które będą potrafiły wysłuchać jej lamentu. Nie znajdujemy w niej cech rodzicielki Boga, ale zwykłego cierpiącego człowieka. Jest oddana swojemu synowi, nie wywyższa się, a wręcz pomniejsza swoja wartość, zaś w Bogurodzicy, dumą i wyższością jej jest to, że urodziła Syna Bożego, jej wartości spowodowane tym ( czynnikiem ) zwiększają, wagę  swoją wagę z każdym chwalebnym słowem kierowanym w jej stronę. W każdym z utworów ukazana jest jako kochając (MATKA ) . Zapewnienie szczęścia i bezpieczeństwa dziecka jest dla matki najwyższym priorytetem w życiu. Jednak niekiedy los bywa okrutny oraz silniejszy od matczynej miłości i pozbawia ją tego, co dla niej najcenniejsze – dziecka.

Uważam, że w każdym z utworów święta dziewica jest kochającą matką oraz miłosierną królową o czystej osobowości. Jednak jej postawa w ,,Lamencie Świętokrzyskim’’ jest nam bliższa i budzi większa sympatię. Matka Boska ma wiele ludzkich cech. Wiemy, że będzie w stanie nas zrozumieć i chcemy, aby z taką miłością z jaką odnosi się do syna patrzyła także na nas.


2 komentarze: